Co to znaczy?
Biopsja jelita jest złotym standardem w diagnostyce celiakii. Oznacza to, że za pomocą tego badania można potwierdzić chorobę w sposób niepodważalny. Badanie polega na pobraniu wycinków jelita w czasie gastroskopii, która jest badaniem inwazyjnym i niezbyt przyjemnym dla pacjenta. Przez jamę ustną do światła jelita wprowadza się specjalną rurkę zakończoną kamerą, czyli endoskopem. Z reguły stosowane jest znieczulenie miejscowe gardła. Użyteczność biopsji jest nieoceniona w diagnostyce celiakii i służy dobru pacjenta, więc wartość informacji, jaką za sobą niesie, przewyższa jednorazowy dyskomfort odczuwany w czasie badania.
Badanie to przeprowadza lekarz, najczęściej gastroenterolog, który pobiera wycinki, a następnie przesyła je do laboratorium, w którym są one oceniane tzw. metodami histopatologicznymi. Wynik wysyłany jest do lekarza, który interpretuje wyniki. Cały proces przebiega bez udziału pacjenta, który otrzymuje diagnozę na kolejnej wizycie u specjalisty.
Ocena próbki według skali Marsha
W porównaniu do zdrowej błony śluzowej jelita cienkiego, w celiakii następuje zanik kosmków jelitowych, rozrost krypt oraz wzrost limfocytozy. Stopień zmian jest oceniany za pomocą tzw. skali Marsha (z modyfikacjami Obenhubera). Mówiąc prostym językiem, jelito cienkie u osób chorych nie jest tak pofałdowane, jak u zdrowej osoby, ponieważ w przebiegu choroby kosmki jelitowe ulegają wypłaszczeniu. W jelicie znajdują się miliony kosmków, których zadaniem jest zwiększenie powierzchni wchłaniania substancji odżywczych. Z tego powodu pacjenci z celiakią często cierpią na niedobory mikroelementów, np. żelaza, ponieważ powierzchnia wchłaniania jest u nich zbyt mała.
Stopnie:
Marsh 0 ? faza przednaciekowa, oznacza brak nieprawidłowości
Marsh I ? faza naciekowa, cechuje się prawidłową architekturą błony śluzowej, jednak widoczne są nacieki z limfocytów
Marsh II ? faza rozrostowa, gdzie następuje wzrost części kryptowej
Marsh III ? faza destrukcyjna to faza zaniku kosmków, którą dzielimy na 3 rodzaje:
- IIIA ? krypty i kosmki są równe
- IIIB ? kosmki są krótsze niż część kryptowa
- IIIC ? stwierdza się całkowity zanik kosmków
Marsh IV ? faza atroficzna, dalsze pogorszenie, gdzie oprócz wyżej wymienionych cech dochodzi zanik krypt
Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi ESPHGAN rozpoznanie celiakii potwierdza zanik błony śluzowej, czyli obraz histologiczny odpowiadający III lub IV stopniowi w skali Marsha. Jeżeli jednak objawy są u nas nietypowe i spoza układu pokarmowego, obserwujemy brak zaniku kosmków przy nacieku limfocytów. Z tego względu inne badania, np. serologiczne bądź genetyczne, są dobrym uzupełnieniem diagnostyki celiakii.
Chcesz wiedzieć więcej na temat badań wykorzystywanych przy diagnozowaniu celiakii? Przeczytaj także informacje dotyczące badań serologicznych oraz badań genetycznych.
.
Piśmiennictwo:
Cukrowska B., Możliwości nowych badań diagnostycznych celiakii, Pediatr. Współcz. Gastroenerol. Hepatol. Żywienie Dziecka 2009; 11, 3: 93?97.